Kiedy myślimy o matematyce, często wyobrażamy sobie oderwane od codziennych trosk abstrakcyjne obliczenia, algebrę i wzory. Jednak matematyka może być potężnym narzędziem do przygotowania uczniów do bycia zaangażowanymi, krytycznymi i odpowiedzialnymi obywatelami.
Łącząc myślenie matematyczne z rzeczywistymi kontekstami i wyzwaniami społecznymi, nauczyciele mogą rozwijać nie tylko umiejętności liczenia, ale także umiejętności niezbędne do uczestnictwa w życiu obywatelskim: krytyczne myślenie, rozwiązywanie problemów i rozumowanie etyczne.
Od liczb do obywatelstwa
Badania pokazują, że znajomość matematyki jest niezbędna do poruszania się we współczesnym społeczeństwie1. Niezależnie od tego, czy chodzi o interpretację danych klimatycznych, zrozumienie polityki gospodarczej, czy krytyczne czytanie statystyk w mediach, przyszli obywatele muszą wyjść poza proste obliczenia – muszą oceniać wiarygodność danych, rozpoznawać uprzedzenia i podejmować świadome decyzje.
W tym miejscu wkracza krytyczna edukacja matematyczna. Zachęca ona uczniów do nadawania znaczenia danym i liczbom, zadając pytania: Kto zebrał te dane? Dlaczego? Co one mówią? Takie kwestionowanie buduje zdolność do opierania się dezinformacji i pewność w posługiwaniu się matematyką w rzeczywistych zastosowaniach.
Etnomatematyka: docenianie wszystkich głosów
Etnomatematyka zachęca nas do uznania, że matematyka nie jest neutralna kulturowo. Jest ona osadzona w różnorodnych tradycjach, czy to w rdzennych systemach liczenia, wzorach architektonicznych, czy technikach pomiaru w rolnictwie.
Dla uczniów szkół podstawowych zgłębianie idei matematycznych z różnych kultur może sprzyjać różnorodności i poczuciu przynależności. Mówi to również, że matematyka jest dla każdego i od każdego. Jest to podejście inkluzywne, które wpisuje się w europejski priorytet doceniania różnorodności kulturowej i językowej w edukacji.
Matematyka na rzecz sprawiedliwości społecznej
Matematyka na rzecz sprawiedliwości społecznej łączy zajęcia w klasie z konkretnymi problemami społecznymi. Na przykład:
- Obliczanie śladu węglowego różnych działań szkolnych
- Analizowanie lokalnych statystyk mieszkaniowych w celu omówienia dostępu do przystępnych cenowo mieszkań
- Wykorzystanie proporcji i wykresów do badania globalnych nierówności w edukacji lub opiece zdrowotnej
Warsztaty te nie tylko uczą umiejętności, ale także zachęcają uczniów do zajęcia stanowiska, proponowania rozwiązań i wyobrażania sobie sprawiedliwszej przyszłości. W ten sposób lekcje matematyki stają się poligonem doświadczalnym dla uczestnictwa obywatelskiego.
Enigmathico i zaangażowanie obywatelskie
Projekt Enigmathico przyjmuje tę wizję, osadzając matematykę w narracyjnych przygodach i rzeczywistych tematach, takich jak zmiany klimatu, zdrowie psychiczne i cyberbezpieczeństwo.
W naszych interaktywnych powieściach-łamigłówkach uczniowie są detektywami rozwiązującymi zagadki, w których matematyczne łamigłówki są powiązane z dylematami ze świata rzeczywistego lub wyzwaniami społecznymi. Na przykład, uczniowie rozwiną umiejętności szacowania i pomiaru, obliczając wyciek ropy w opowieści o podróży żółwia.
Ponieważ scenariusze te są oparte na narracji, angażują zarówno poznawczo, jak i emocjonalnie, pomagając uczniom zrozumieć, dlaczego matematyka ma znaczenie w prawdziwym życiu. Dzięki stworzeniu przestrzeni do wymiany, współpracy i krytycznego kwestionowania, działania te integrują edukację obywatelską bezpośrednio z programem nauczania matematyki.
Matematyka jako język obywatelski
Matematyka to coś więcej niż liczby, to język do rozumienia i kształtowania świata. Kiedy łączymy naukę matematyki z rzeczywistymi wyzwaniami, perspektywami kulturowymi i krytycznym myśleniem, dajemy uczniom narzędzia do bycia aktywnymi, świadomymi i empatycznymi obywatelami.
Projekty takie jak Enigmathico pokazują, że edukacja obywatelska nie musi być oddzielną lekcją; można ją uczyć poprzez międzyprzedmiotowe podejście. W ten sposób przygotowujemy naszych uczniów nie tylko do rozwiązywania równań, ale także do rozwiązywania problemów, które są najważniejsze w ich społecznościach i poza nimi.
Źródła
« Critical Mathematical Thinking Skills Create More Engaged Citizens » , UNSW Sites, s. d. https://www.unsw.edu.au/newsroom/news/2023/11/critical-mathematical-thinking-skills-create-more-engaged-citize.
Geiger, V., I. Gal, et M. Graven, « The Connections between Citizenship Education and Mathematics Education » , ZDM, Vol. 55, No 5, septembre 7, 2023, p. 923‑940.
Boss, S., « How Math and English Teachers Encourage Civic Engagement » , Edutopia, août 30, 2021. https://www.edutopia.org/article/how-math-and-english-teachers-encourage-civic-engagement/.
https://www.radicalmath.org/math-social-justice
- Geiger, V., I. Gal, et M. Graven, « The Connections between Citizenship Education and Mathematics Education » , ZDM, Vol. 55, No 5, septembre 7, 2023, p. 923‑940. ↩︎
